82 rocznica wybuchu II wojny światowej
01.09.2021
1 września 1939 roku Niemcy napadły na Polskę rozpoczynając najkrwawszą z wojen. 82 lata temu, o godzinie 4.45, zgodnie z planem „Fall Weiss” zatwierdzonym przez Adolfa Hitlera, niemiecka armia przekroczyła granice Polski.
Atak nastąpił bez wypowiedzenia wojny, z północy, zachodu i południa. Rankiem niemiecki pancernik szkolny „Schleswig-Holstein” rozpoczął ostrzał Westerplatte (Wojskowej Składnicy Tranzytowej na terenie Wolnego Miasta Gdańska), bronionej przez ok. 200 polskich żołnierzy. Przez 7 dni bohatersko odpierali niemieckie ataki z morza, ziemi i powietrza, stając się symbolem oporu Polaków.
Równocześnie Luftwaffe przeprowadziło naloty na szereg polskich miast: bomby spadły m.in. na Wieluń, w którym zginęło ok. 1200 cywilów. Miasto nie miało znaczenia strategicznego i nie było bronione, a wśród zniszczonych budynków znalazł się szpital.
Pod miejscowością Mokra (na północny zachód od Częstochowy) doszło do bitwy, w której Wołyńska Brygada Kawalerii, dowodzona przez płk. Juliana Filipowicza, bohatersko odpierała ataki niemieckich wojsk pancernych, wspieranych przez lotnictwo. Podkomendni płk. Filipowicza zniszczyli ok. 100 pojazdów przeciwnika. Kapral Leonard Żłób – jeden z pogromców niemieckich czołgów – jako pierwszy polski żołnierz tej wojny otrzymał order „Virtuti Militari”.
W bitwie pod Krojantami dwa szwadrony 18. Pułku Ułanów Pomorskich zahamowały marsz XIX Korpusu Pancernego gen. Heinza Guderiana. To wydarzenie przyczyniło się do narodzin legendy o kawalerii atakującej czołgi szablami, rozpowszechnionej przez niemiecką propagandę i często powtarzanej w debatach polityczno-historycznych okresu PRL.
Już w pierwszym dniu wojny Niemcy rozstrzeliwali polskich cywili, zwłaszcza przedstawicieli inteligencji, którzy mieli zostać zgładzeni w ramach akcji „Tannenberg”. Zbrodni dopuszczały się m.in. oddziały Einsatzgruppen (policji bezpieczeństwa) i Selbstschutzu – organizacji paramilitarnej, skupiającej Niemców zamieszkałych na terenie Polski.