80. rocznica najtragiczniejszej katastrofy kolejowej w Polsce – pamięć o wydarzeniach w Barwałdzie Średnim
22.11.2024
80 lat temu na linii kolejowej między Kalwarią Zebrzydowską a Wadowicami doszło do jednej z najtragiczniejszych katastrof w historii polskich kolei. W wyniku czołowego zderzenia pociągu osobowego relacji Zakopane–Kraków z transportem wojskowym zginęło około 130 osób, a ponad 100 zostało rannych. Ta tragedia, która rozegrała się niedaleko obecnego przystanku Barwałd Średni, pozostaje w pamięci lokalnej społeczności jako jedno z najczarniejszych wydarzeń wojennych lat na tych ziemiach.
Katastrofa miała miejsce 24 listopada 1944 roku, po godzinie 15:00, około 300 metrów na wschód od dzisiejszego przystanku kolejowego Barwałd Średni (powstałego w 1993 roku). Przepełniony pociąg osobowy relacji Zakopane–Kraków został skierowany okrężną trasą przez Wadowice i Spytkowice z powodu uszkodzenia linii Kalwaria–Skawina przez partyzantów. Na trasie doszło do czołowego zderzenia z transportem wojskowym, co w tragiczny sposób zakończyło podróż dla setek osób. Miejsce katastrofy zostało upamiętnione 23 listopada 2004 roku, kiedy odsłonięto i poświęcono obelisk ku czci ofiar. Co roku, w rocznicę tragedii, mieszkańcy i przedstawiciele władz oddają hołd pamięci tych, którzy zginęli.
22 listopada 2024 roku w Barwałdzie Średnim odbyły się uroczyste obchody 80. rocznicy katastrofy. O godzinie 10:00 delegacje złożyły kwiaty pod obeliskiem upamiętniającym ofiary tragedii. Dokonali tego m.in.: Burmistrz Miasta Kalwarii Zebrzydowskiej Tadeusz Stela, prof. Andrzej Nowakowski, Wicestarosta Wadowicki Wojciech Polak wraz z Radnymi Powiatowymi Markiem Cimerem i Marcinem Brózdą, Przewodniczący Rady Miejskiej w Kalwarii Zebrzydowskiej Pawłem Hebdą wraz z Radnym Rady Miejskiej Wiesławem Łuczakiem i Tadeuszem Wilkiem. Wiązanki złożyli także przedstawiciele PKP, Policji, mieszkańców i stowarzyszeń z Barwałdu i Szkół Podstawowych. Na uroczystość przybyły poczty sztandarowe: Kolejarzy z Suchej Beskidzkiej, OSP Barwałd, szkół podstawowych w Barwałdzie Średnim i Górnym.
Po złożeniu kwiatów uczestnicy przeszli do świetlicy wiejskiej w Barwałdzie Średnim, gdzie odbyła się dalsza część uroczystości. Burmistrz Miasta Kalwarii Zebrzydowskiej Tadeusz Stela, w swoim przemówieniu podkreślił wagę pamięci o tragicznych wydarzeniach z przeszłości. Następnie głos zabrał prof. Andrzej Nowakowski, znany historyk i autor licznych publikacji poświęconych kolei, w tym katastrofie w Barwałdzie Średnim. W swoim wykładzie profesor przedstawił tło wydarzeń z 1944 roku, wyjaśniając przyczyny tragedii. Uroczystości zakończyły się inscenizacją przygotowaną przez młodzież ze Szkoły Podstawowej w Barwałdzie Średnim.
80. rocznica katastrofy kolejowej w Barwałdzie Średnim była nie tylko okazją do wspomnienia tragicznych wydarzeń, ale również dowodem na to, jak ważne jest pielęgnowanie lokalnej historii i przekazywanie jej przyszłym pokoleniom.