Postulaty Związku Powiatów Polskich dotyczące zmian legislacyjnych istotnych z punktu widzenia powiatów na początku nowej kadencji Parlamentu – 2023 rok
29.11.2023
Na ostatnim posiedzeniu zarządu Związku Powiatów Polskich, w którym wziął udział wiceprezes Związku, starosta bielski Sławomir Jerzy Snarski, omawiano kwestie legislacyjne pozostające do wdrożenia w nowej kadencji parlamentu RP. Obecnie publikujemy kompletną listę postulatów, które ZPP skierował do ustawodawcy.
I. Zagadnienia wymagające natychmiastowego uregulowania
Ustabilizowanie dochodów własnych powiatów zapewniające możliwość realnego długoterminowego planowania finansowego:
1) objęcie podatku dochodowego od osób fizycznych płaconego ryczałtem takimi samymi zasadami podziału między podsektor rządowy i podsektor samorządowy finansów publicznych jak podatku płaconego wg skali podatkowej;
2) zwiększenie udziału jednostek samorządu terytorialnego w CIT do poziomu analogicznego jak w PIT, ale z innym podziałem wewnętrznym (wyraźnie większy udział powiatów);
3) ustalenie takiej wysokości i algorytmu podziału części oświatowej subwencji ogólnej, aby środki trafiające do powiatów pokrywały bieżące koszty funkcjonowania oświaty ponadpodstawowej i innych zadań oświatowych realizowanych przez powiaty (tak jak to było nieprzerwanie do roku 2015).
II. Zagadnienia bieżące możliwe do rozwiązania poprzez prostą nowelizację przepisów
1. Zagadnienia finansowe:
1) uwzględnienie w systemie równoważenia dochodów (janosikowe) efektów działania części wyrównawczej subwencji ogólnej;
2) waloryzacja wszystkich opłat administracyjnych za czynności realizowane przez powiaty zgodnie ze wskaźnikiem inflacji i wprowadzenie mechanizmów automatycznej waloryzacji opłat na przyszłość;
3) ponowne przeliczenie stawki dotacji wypłacanej na pensjonariuszy DPS umieszczonych na tzw. starych zasadach i zmiana obecnego algorytmu powodującego konsekwentne zaniżanie dotacji rok do roku;
4) urealnienie wysokości dotacji przyznawanej na działalność zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności;
5) przywrócenie realnej wartości dotacji przyznawanej na prowadzenie punktów nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego.
2. Edukacja
1) dostosowanie standardu zatrudnienia psychologów w szkołach do sytuacji na rynku pracy (już w tej chwili, przy przejściowo obniżonym standardzie szkoły mają problem z obsadzeniem wakatów, bo specjalistów chętnych do pracy w szkole po prostu nie ma);
2) udrożnienie systemu kierowania do młodzieżowych ośrodków wychowawczych, w szczególności poprzez powrót do realizacji tego zadania w sposób zdecentralizowany;
3) pozbawienie organów nadzoru pedagogicznego wiążącego wpływu na kwestie organizacji sieci szkolnej.
3. Ochrona zdrowia:
1) ponowna rzetelna wycena poszczególnych świadczeń i zagwarantowanie uczciwej waloryzacji wycen, zwłaszcza w sytuacji podniesienia poziomu pensji minimalnych w poszczególnych zawodach leczniczych;
2) pilna nowelizacja ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych, gdyż obecna ustawa jest źródłem konfliktów na linii pracownik-pracodawca, jest sprzeczna z Kodeksem Pracy i naraża podmioty lecznicze na ryzyko przegranych sporów w sądach pracy ze skutkami liczonymi w setkach milionów złotych;
3) uchwalenie nowych przepisów dotyczących stwierdzania zgonu – wskazujących jednoznacznie lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej jako zobowiązanych do stwierdzania zgonu;
4) wprowadzenie dedykowanych rozwiązań zapewniających finansowanie opieki pielęgniarskiej dla pensjonariuszy domów pomocy społecznej ze środków NFZ.
4. Infrastruktura:
1) zwolnienie powiatów z obowiązku wykupu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pojazdów, które po usunięciu z drogi przepadły na rzecz powiatu a przeznaczone zostają do demontażu (likwidacji);
2) zniesienie obciążeń biurokratycznych przewidujących konieczność corocznego ustalania stawek opłat za usuwanie i przechowywanie pojazdów oraz łodzi.
5. Ochrona środowiska:
1) uzależnienie udzielenia informacji o środowisku od uprzedniego uiszczenia opłaty (obecnie opłata jest należna, ale informacja jest udzielana niezależnie od uiszczenia opłaty);
2) przeniesienie obowiązków związanych z prowadzeniem parkingów dla pojazdów przewożących odpady niebezpieczne na któryś z wyższych poziomów organizacji państwa (województwa albo administrację rządową).
6. Zagadnienia administracji publicznej i bezpieczeństwa:
1) normatywne rozwiązanie problemu dualizmu systemu eDoręczeń i Epuap poprzedzone w razie potrzeby wydłużeniem okresu vacatio legis przepisów dotyczących doręczeń elektronicznych;
2) normatywne przesądzenie trybu procedowania starostów jako organów wydających prawa jazdy w przypadku przekroczenia przez kierowcę prędkości 50 km/h w obszarze zabudowanym.
III. Zagadnienia systemowe
1. Dochody i majątek:
1) opracowanie nowego system dochodów JST uwzględniającego w przypadku powiatów przyznanie władztwa podatkowego w zakresie wybranych podatków oraz dochody transferowe w wysokości powiązanej z wpływami z VAT;
2) odejście od opłaty skarbowej stanowiącej w całości dochód gmin niezależnie od organu wykonującego dane czynności urzędowe na rzecz opłat administracyjnych przysługujących organowi wykonującemu dane czynności;
3) przekazanie powiatom mienia Skarbu Państwa.
2. Edukacja:
1) zmiana zasady finansowania oświaty poprzez odejście od algorytmu podziału z góry ustalonej części oświatowej subwencji ogólnej na algorytm naliczania części oświatowej subwencji ogólnej w zależności od potrzeb;
2) ujednolicenie zasad zatrudniania nauczycieli w publicznych i niepublicznych jednostkach systemu oświaty.
3. Ochrona zdrowia:
wdrożenie idei lokalnych centrów zdrowia.
4. Polityka społeczna:
opracowanie programu wspierającego rozwój rodzinnej pieczy zastępczej.
5. Infrastruktura:
1) systemowa rekategoryzacja dróg zapewniająca pozostanie w kategorii dróg powiatowych wyłącznie dróg spełniających warunki ustawowe;
2) przyznanie realnych uprawnień starostom jako organom zarządzającym ruchem drogowym względem zarządców dróg;
3) zmiana systemu organizacyjnego publicznego transportu zbiorowego ułatwiająca tworzenie spójnego systemu transportowego (w praktyce oznacza to konieczność ograniczenia liczby organizatorów PTZ i oparcie organizacji na poziomie powiatowym).
6. Ochrona środowiska:
1) uporządkowanie przepisów regulujących nadzór starosty nad lasami prywatnymi;
2) zagwarantowanie, aby co najmniej połowa środków z tytułu sprzedaży praw do emisji gazów cieplarnianych trafiało do samorządu terytorialnego na przedsięwzięcia związane ze zwiększaniem efektywności energetycznej (i analogiczne przedsięwzięcia).
7. Zagadnienia administracji publicznej i bezpieczeństwa:
odtworzenie systemu obrony cywilnej (i bezpieczeństwa ludności) w powiązaniu z systemem zarządzania kryzysowego.
źródło: www.zpp.pl