Nowelizacja ustawy o dochodach JST — co to oznacza dla samorządu powiatowego?
03.12.2025
27 listopada br. prezydent RP podpisał nowelizację ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (JST), która zmienia sposób wyliczania dochodów samorządów na 2026 rok. Zmiana pozwala wykorzystać najnowsze dane podatkowe z CIT i PIT przy ustalaniu dochodów samorządów na 2026 rok. Dzięki temu wyliczenia mają lepiej odzwierciedlać aktualną sytuację gospodarczą, a budżety JST – w tym Powiatu Bielskiego – będą oparte na danych bardziej wiarygodnych niż dotychczasowe szacunki.
Nowe przepisy zakładają, że dochody z udziałów w podatkach będą obliczane na podstawie rzeczywistych wpływów z 2024 roku. To odejście od dotychczasowego modelu, który opierał się na starszych danych, często niedostosowanych do obecnych realiów ekonomicznych.
Ustawa wpływa również na sposób wyliczania subwencji ogólnej dla JST. Subwencja na 2026 rok będzie ustalana w oparciu o różnicę pomiędzy potrzebami finansowymi na rok 2026 a zaktualizowanymi danymi za rok 2025. To właśnie rok 2025 – jako baza do obliczenia przyrostu – zostanie przeliczony ponownie, przy użyciu aktualnych danych podatkowych wygenerowanych przez systemy informatyczne. Pozwala to precyzyjnie przypisać dochody CIT do właściwych samorządów i naliczyć subwencję na 2026 rok w oparciu o realne dane, a nie historyczne prognozy.
Dla Powiatu Bielskiego nowelizacja oznacza przede wszystkim większą przewidywalność planowania budżetu na kolejny rok. Aktualne dane podatkowe pozwolą dokładniej oszacować dochody, co jest szczególnie ważne w obszarach wymagających znacznych nakładów – jak oświata, infrastruktura drogowa czy pomoc społeczna.
Jednocześnie większe powiązanie dochodów z rzeczywistą kondycją gospodarczą może stanowić wyzwanie: ewentualne spowolnienie gospodarcze szybciej przełoży się na budżet powiatu. Wciąż też pozostaje problem niedofinansowania zadań zlecanych samorządom, który Związek Powiatów Polskich szacuje na dziesiątki miliardów złotych.
Nowelizacja jest krokiem w kierunku bardziej przejrzystego systemu finansowania JST, choć jej skutki zależą od ogólnej sytuacji gospodarczej kraju oraz dalszych decyzji rządu dotyczących polityki finansowej wobec samorządów.