Gmina
Konstantynów Łódzki

30 października 1975 roku przychodzi rozkaz komendanta chorągwi, na mocy którego nominuje oficjalnie nauczycielkę i harcerkę podharcmistrz Zdzisławę Trojanowską na komendanta hufca. To były złote lata harcerstwa w naszym mieście. Wielu mieszkańców Konstantynowa pamięta jeszcze te zbiórki i obozy podczas Akcji Letniej. W każdej szkole działała harcówka. Do ZHP należało wtedy 557 osób. Mieliśmy 229 zuchów, 208 harcerzy i 44 osoby kadry oraz 76 w HSPS (Harcerskiej Służbie Polski Socjalistycznej). Ci ostatni biegali w beżowych bluzach i czerwonych krajkach. Harcerstwo kwitło. Cztery lata później mieliśmy już 890 harcerzy. Potem był stan wojenny i zmiany w Polsce sprawiły, że młodzież niechętnie wstępowała do ZHP i HSPS-u. Mówią o tym liczby harcerzy. W 1986 roku nasze ZHP liczyło 192 harcerzy.

109 lat temu

Jednak historia konstantynowskiego harcerstwa zaczyna się dużo wcześniej. Sięgnijmy do lat 1916–1919. W tym czasie w Konstantynowie prawdopodobnie działała jedna drużyna skautów, a może już harcerzy. Prowadzona była przez Mieczysława Pałaszewskiego – syna właściciela cegielni we wsi Srebrna. Przybocznym miał być Dmochowski – syn kontrolera tramwajów miejskich. To jedyny zapis w dokumentach datowany na tamte czasy.

90 lat temu

Kolejna odsłona konstantynowskiego harcerstwa ma początek w drugiej połowie lat trzydziestych ubiegłego wieku. 
Z dokumentów dowiadujemy się, że 1935 roku powołano w Szkole Podstawowej nr 2 żeńską drużynę, którą prowadziła druhna Anna Burdówna. Inne źródła podają, że wtedy harcerstwo funkcjonowało w Szkole Powszechnej nr 1 i nr 3. Początkowo były to dwie drużyny: żeńska i męska. W 1937 roku drużyny zostały przeorganizowane. 

W SP 1 pozostała męska drużyna im. Henryka Sienkiewicza, która liczyła 36 harcerzy. 
W szkole nr 3 działała jednostka żeńska im. Św. Kingi, zrzeszająca 32 harcerki. Męską drużynę harcerską w SP nr 1 założył i prowadził nauczyciel druh Teodor Źródelny. Jednostka ta funkcjonowała do wybuchu II wojny światowej. Była to drużyna krótkofalowców, bo harcerze mieli przeszkolenie z zakresu łączności. Druhowie Wiesław Ambroziak, Bronisław Szkudlarek (za walkę z okupantem aresztowany i wywieziony do obozu koncentracyjnego w Dachau) i Waldemar Błaszczyk w sierpniu 1939 roku zostali skierowani do dyspozycji Komendanta Obrony Cywilnej miasta.

Według wspomnień druha Ambroziaka były trzy miejsca, gdzie odbywały się tajne spotkania ulica Karola (dziś ks. Zygmunta Łabentowicza), ulica Łódzka i ulica 1 Maja. Wtedy harcerzami byli: Józef i Alfreda (Fredka) Bińkowscy, Kazimiera i Wiesław Ambroziak, Czesław Fisiak, Aleksander Ciechanowski, Krystyna Jon i Mieczysław Misiak. Grupa niosła pomoc więźniom obozu przejściowego w Konstantynowie, który mieścił się w fabryce przy ul. Łódzkiej. Harcerze dostarczali żywność, listy, kontaktowali się z rodzinami poszukujących uwięzionych członków rodziny. Ambroziak wspomina o organizacji dwóch ucieczek. Jedna była z tramwaju, a druga z konwoju jadącego do Łodzi. „Były to na nasze szczęście ucieczki udane, choć Niemcy zarządzili natychmiastowy pościg z udziałem psów gończych, poprzez pola w kierunku wsi Dąbrowa, ku rzece Jasieniec, ale bezskutecznie”.

Lata powojenne

Zaraz po zakończeniu II wojny światowej powołano „pluton”, który zrzeszał młodzież ze Szkoły Powszechnej we wsi Srebrna. Jej drużynowym został Janusz Antonowicz. W 1945 roku harcerstwo w naszym mieście liczyło 47 osób. Po 1948 drużyny ZHP wcielono do Związku Młodzieży Polskiej. Na rzecz konstantynowskiego harcerstwa działali: Mirosława Miller, druhny Piechulska i Medejun, Ryszard Sierakowski, Janusz Antoniewicz, Zdzisław Delicki, Marian Kazimierczak i bracia Kirchof. Ambroziak w swoich wspomnieniach pisze o Akcji Letniej w 1948 roku w Mielnie Koszalińskim. Niestety wtedy 
w miejsce gier i zabaw pojawiły się referaty oraz mitingi na tematy polityczne – ukierunkowane na indoktrynację.

Konstantynowskie harcerstwo po Zjeździe Łódzkim w 1956 roku w ramach odwilży wróciło do swojej normalnej działalności w duchu wychowania skautowego. W mieście powołano Komendę Środowiska Konstantynów podległą Komendzie Hufca Łódź-Powiat. Pierwszym komendantem został Bolesław Kotwas. Funkcję pełnił dość krótko, bo do 1 maja 1957 roku. Były to czasy głębokiego komunizmu. Mimo to konstantynowscy harcerze mieli uczestniczyć w spotkaniach z uczestnikiem powstania warszawskiego i członkiem Szarych Szeregów – druhem ks. Janem Umińskim. Był on wikariuszem w parafii Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Konstantynowie (1955–1964).

To wielkanocne spotkanie harcerzy i instruktorów w SP nr 2 wywołało oburzenie dyrektora szkoły, który zgłosił sprawę do lokalnych władz politycznych. Obowiązująca wtedy deklaracja ideowa ZHP wskazywała, że miał pozostawać organizacją świecką w zgodzie z linią PZPR. Jak wynika ze wspomnień druh Kotwas po pochodzie pierwszomajowym zaprosił instruktorów środowiska do SP nr 3 na wspólną naradę. Uczestniczyli w niej jako goście: były komendant Hufca Łódź-Powiat druh Władysław Wal i zastępca komendanta Chorągwi Ziemi Łódzkiej dh. Halina Jankowska. W wyniku spotkania część instruktorów zrezygnowała z dalszej pracy harcerskiej, a Kotwas został odwołany z funkcji komendanta. Zastąpił go Teodor Źródelny.

W lipcu 1957 roku udało się zorganizować obóz harcerski we Włodzimierzowie koło Sulejowa. Komendantem podobozu harcerek została druhna Mieczysława Miller oraz Zofia Piechulska i Zofia Oleszczek. Natomiast podobozem harcerzy kierował druh Ryszard Młynarczyk, a funkcję oboźnego pełnił druh Wojciech Sędziak. W tym samym roku obóz w Łebie zorganizował Hufiec Łódź-Powiat, do którego przynależało Środowisko Konstantynów. Komendantem Akcji Letniej miał być druh Wal. Kadrę stanowili też instruktorzy z Konstantynowa: Zofia Młynarczyk, Mirosława Matorowicz, Zofia Oleszczek, Urszula Jach, Tadeusz i Bolesław Kotwasowie, Władysław Klimkiewicz, Tadeusz Jaraszkiewicz, Aleksander Stolarski i Ryszard Młynarczyk. Rok później Źródelny przekazał funkcję komendanta środowiska druhowi Młynarczykowi, dotychczasowemu drużynowemu drużyny przy SP nr 2.

W tym czasie formowało się silne i stabilne środowisko harcerskie, w którym prężnie działali druhowie: Halina i Barbara Jencz, Mirosława Hak, Krystyna Urbańczyk, Edward Andrzejczak, Eugeniusz Gławęda, Antoni Konar, Wojciech Sędziak, rodziny Kotwasów. Pod koniec pięćdziesiątych lat mieliśmy 6 drużyn harcerskich, do których należało 258 harcerek i harcerzy. Działało 6 drużyn zuchowych.

Kamień z napisem

Z okazji obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego Konstantynów był gospodarzem zlotu harcerskiego Hufca Łódź-Powiat. To wtedy odsłonięto tablicę na pamiątkowym kamieniu w parku (w stanicy) przy placu Wolności. Ufundowali ją harcerze. Kamień zachował się do dziś i odnajdziemy go teraz w parku na placu Wolności. W latach sześćdziesiątych XX wieku przybyło harcerzy, a w każdej szkole działała gromada zuchowa i drużyna harcerska. Przy placówkach oświatowych mieliśmy szczepy, między innymi w liceum ogólnokształcącym.

45 lat temu

15 września 1980 roku nadano hufcowi ZHP w Konstantynowie imię Janusza Korczaka. Z tej okazji ufundowano sztandar. Przez większość czasu siedziba Hufca ZHP Konstantynów mieściła się przy placu Kościuszki 10 w budynku Inspektoratu Oświaty i Wychowania (dziś Miejska Biblioteka Publiczna). We wrześniu 1996 roku Hufiec przeniósł się do lokalu przy ulicy 19 Stycznia 9 (dziś Jana Pawła II). Od kwietnia 2007 roku siedziba Hufca mieści się przy ulicy Mickiewicza 2.

Komendanci Środowiska:

• Bolesław Kotwas 1956 - 1957 (do maja) 
• Teodor Źródelny 1957 - 1958 
• Ryszard Młynarczyk 1958 - 1966 
• Barbara Sas 1966 - ? 
• Krystyna Urbańczyk 1970 - 1972 
• Ryszard Młynarczyk 1972 - 1974 
• Zdzisława Trojanowska 1974 - 1975 

Komendanci Hufca:

• Zdzisława Trojanowska 30.10.1975 - 17.11.1983 
• Wojciech Pawlikowski 17.11.1983 - 16.01.1986 
• Ewa Trzeciak 16.01.1986 - 06.11.1986 
• Krzysztof Młynarczyk 6.11.1986 - 19.11.1988 
• Wiesław Ambroziak 19.11.1988 - 14.12.1989 
• Irena Jaros 14.12.1989 – 5.11.1993 
• Dorota Kraska 5.11.1993 - 15.11.1995 
• Katarzyna Wybrańska 15.11.1995 - 5.01.2007 
• Aleksandra Małecka 5.01.2007 - 30.12.2007 
• Mariusz Wielebski 30.12.2007 - 8.10.2011 
• Igor Fiszer 8.10.2011 - 17.11.2013 
• Katarzyna Kraska 17.11.2013 - 15.11.2019 
• Artur Kwiatkowski 15.11.2019 - 2.12.2021 
• Dorian Adamik 2.12.2021 - 20.09.2024 
• Karolina Kubis i Małgorzata Świderska — pełnomocnik komendantki Chorągwi ds. Hufca ZHP Konstantynów Łódzki 21.09.2024 - 15.03.2025 
• Małgorzata Świderska 15.03.2025 – do dziś

Opracowano na podstawie:

• Pracy magisterskiej Doriana Adamika „Dzieje Hufca Związku Harcerstwa Polskiego w Konstantynowie Łódzkim w latach 1975–2015”
• Foto zbiory własne Hufiec ZHP Konstantynów